HOE JE VOLGENS RTL MET COMPLOTDENKERS MOET OMGAAN

Onlangs verscheen er een artikel op RTL Nieuws waarin aandacht werd geschonken aan complotdenkers en dan vooral hoe je daar als normaal mens mee om moet gaan. Gedragswetenschapper Jan-Willem van Prooijen deed er jarenlang onderzoek naar: Complotdenken is van alle tijden en het komt vooral in stressvolle situaties voor. De denkbeelden komen voort uit emotie. Je ziet het bij impactvolle gebeurtenissen de kop op zetten. Nu ook weer met het corona virus. Vroeger had je dorpsgekken, nu zoeken die mensen elkaar op, op social media en kijk je op internet. Professioneel ogende websites van de antivaccinatiebeweging geven je de informatie die je angsten bevestigen. Complotdenken is volgens Van Prooijen vooral een soort van zelfbeschermingsmechanisme.

Lees het hele artikel: “Zo ga je om met complotdenkers in je omgeving: ‘Neem de ander serieus’ “

Wie op Corona Nuchterheid de cursus krant lezen heeft gevolgd en wakker is herkent hier onder andere framing, definitiemacht, en propaganda.

Framing is het duidelijkst. Wanneer je het hele coronaverhaal niet logisch vindt en je ziet wel vreemde gedragingen en redeneringen bij politici, ‘journalisten’ en ‘experts’, dan ben je dus niet goed bij je hoofd, dan redeneer je uit angst of andere emoties. Terwijl je ook kunt redeneren dat niet de complotdenkers (of wakkeren) maar de normale mensen uit angst handelen. En dat de complotdenkers cq. wakkeren het hoofd koel houden en daardoor kunnen blijven nadenken, maar de normale mensen juist vanwege de angst niet meer kunnen nadenken.

Definitiemacht wordt ook gehanteerd: het begrip complotdenken alleen al. Dat is een term die in de msm is bedacht (en anders wel door de CIA in de jaren zestig). De mensen die complotdenkers worden genoemd, noemen zichzelf bijna nooit zo. De msm geeft er ook een negatieve connotatie aan. In die betekenis moeten we dat verschijnsel zien. In plaats van het negatief definiëren van dit verschijnsel zou de msm ook de onderwerpen die deze ‘complotdenkers’ bezighouden eens kunnen onderzoeken, en dan ook objectief. Daar zijn ze journalist voor. Er wordt door Van Prooijen nog wel gezegd dat rationele argumenten nog wel willen helpen tegen het complotdenken. Zo.

Propaganda: men kan in het corona tijdperk niet om het ‘fenomeen complotdenken’ heen. Het is er en daarom moet er iets over gezegd worden. Wat er over gezegd moet worden moet aansluiten bij wat er al meer over gezegd is in de politiek correcte media. Het moet een bevestiging zijn van de gewenste opvatting over het onderwerp. Dat is in dit RTL artikel wel van toepassing.

Toch is het een goed artikel. Het geeft juist ook aan de wakkere mens de mogelijkheid om te zien hoe anderen tegen wakkeren aankijken. Voor zover dat nog niet bekend was. Het geeft ook aan hoe groot het onbegrip over en weer is, en hoe ver mensen in hun opvattingen van elkaar kunnen verschillen. We kijken naar hetzelfde maar zien totaal iets anders. Dat komt door de mate waarin je ontvankelijk bent voor afwijkende informatie. Mensen krijgen daardoor verschillende referentiekaders. Je hebt een referentiekader nodig om nieuwe informatie in te plaatsen. Door nieuwe informatie kun je je referentiekader ook steeds iets verplaatsen, vergroten of verkleinen. Wanneer je je veel in een bepaald onderwerp verdiept, kan je referentiekader wel eens behoorlijk zijn opgeschoven, of het nu klopt of niet wat je hebt onderzocht. De mate waarin je bereid bent je referentiekader aan te passen, hangt vooral af van je karakter, ook van je wil. Je kunt het vergelijken met emigreren. Als je op een vertrouwde plek zit wil je daar graag blijven zitten, dan wil je niet emigreren. Zo is het ook met je opvattingen. Als die vertrouwd zijn dan wil je die zo lang mogelijk blijven vasthouden. Dan zoek je daar steeds je bevestiging. Zeker wanneer je in angst zit, dan heb je behoefte aan iets waar je op kunt vertrouwen. De media (en de overheid) voorzien daarin. Ze brengen je wel de angst, maar bieden ook de oplossing: als je je maar aan de (vrijheidsbeperkende) regels houdt komt het goed. En straks is er een vaccin. Kijk, dat geeft houvast. Maar die enge complotverhalen, daar wordt je alleen maar bang van, daar wil je niet aan denken. Dus daar wil de media je bij weghouden en zullen ze je altijd bevestigen in wat je daar al over dacht.

Jan-Willem van Prooijen ziet in complotdenken een zelfbeschermingsmechanisme, maar je kunt dat dus net zo goed zeggen van het maar willen blijven geloven in je oude vertrouwde wereldbeeld, dat dat dus een zelfbeschermingsmechanisme is.

Maar zoals op deze blogs wel vaker verteld, de waarheid voegt zich niet het oordeel van een individu. Anders gezegd: de waarheid is de waarheid, al gelooft niemand er in. En een leugen blijft een leugen, ook al gelooft iedereen het.

Wat wel of niet waar is, moet je toch echt zelf onderzoeken. En daar heb je RTL niet voor nodig. Rationele argumenten willen inderdaad weleens helpen. Maar vaak ook niet.