DE COMPLOTTHEORIE SPECIALIST
Weer een goede aflevering van Flavio Pasquino. Dit keer met socioloog Dr. Jaron Harambam. Hij is gepromoveerd op complotdenken. Een onderwerp dat heel erg actueel is in dit corona tijdperk. Daar waren Flavio en Jaron het snel over eens.
De uitzending levert een goede bijdrage aan het debat over de situatie die we nu hebben in de maatschappij. Want er tekent zich een zoveelste tweedeling af in de maatschappij. Dit keer enerzijds de politiek correct denkende mens die complotdenkers als verloren gekkies behandelt. Anderzijds de mensen die door het halsstarig vasthouden aan de lockdown maatregelen en de dreiging van zaken als vaccinatieverplichtingen die boven de markt hangen, meer en meer in de richting van vermoede complotverhalen worden bewogen.
Hoewel zelf geen complotdenker vindt Dr. Jaron Harambam wel dat de complotdenkers soms gewoon wel een punt hebben. Hij is ook van mening dat er naar hen geluisterd moet worden, want wanneer je andersdenkenden minacht of negeert, men alleen nog maar meer in complotten gaat denken. Er moet gewoon een dialoog komen. Daar heeft Jaron zelf ook een punt.
Waar het mis gaat is wanneer Jaron complotdenkers vergelijkt met onderzoeksjournalisten. De vergelijking op zich is prima maar hij geeft aan meer vertrouwen te hebben in onderzoeksjournalisten dan in complotdenkers. Ongeveer in zijn woorden: complotdenkers denken ongestructureerd en onderzoeksjournalisten houden zich aan professionele journalistieke regels, werken binnen de kaders van de geldende instituties en er zit een hoofdredacteur die het controleert.
Een vreemde redenering. Je zou ook kunnen zeggen, complotdenkers denken out of de box en kunnen onafhankelijk hun verhaal doen. Onderzoeksjournalisten worden mogelijk gecensureerd door de instituties en eigenaren van de uitgever. Je zou daarom net zo goed of juist eerder meer vertrouwen kunnen hebben in onafhankelijke complotonderzoekers met een goed onderbouwd en gedocumenteerd verhaal.
De vraag waarom hij denkt zoals hij denkt geeft hij eigenlijk al een paar minuten daarvoor. Hij had getwijfeld of hij dit interview met Flavio wel wilde doen, want hij was bang dat hij in zijn omgeving erop zou worden aangekeken als complotdenker. En dat wil hij kennelijk niet. Maar ieder mens is geneigd zijn opvattingen te conformeren aan die van zijn omgeving. Ja dat geldt dus ook voor doorgestudeerde sociologen, zoals we hier zien.
Een socioloog is ook maar een mens. Hij heeft doctor voor zijn naam staan, hij is dus wetenschapper. Dan wil je toch weten wat de waarheid is en moet je je toch niet druk maken over wat anderen over je denken. We moeten af van de aangeprate minderwaardigheid van complotdenkers. Niks om je voor te schamen. Je mag het ook compleetdenkers noemen, omdat ze de wereld breder bekijken.
Laten we oppakken wat complottheorie specialist in het begin zei. Dat de niet-complotdenkers de complotdenkers serieus nemen, in debat gaan, en laat wetenschappers, sociologen, journalisten of wie dan ook, nu eens echt (onafhankelijk) onderzoek doen naar bepaalde verborgen samenwerkingen, want daar komen samenzweringen en complotten feitelijk op neer. Daar is momenteel meer aanleiding toe dan ooit.
De status van het woord “wetenschap” of “dokter” schept een ongekend psychologisch effect.
De gehoorzaamheidsexperimenten uit de jaren ’60, waarbij kandidaten dachten echte stroomschokken toe te dienen na een verkeerd antwoord van de proefpersoon, gingen vaak door totdat de ultieme doodsschok volgde. Waarom? Het effect van de witte jas van de opzichter die adviseerde om toch maar door te gaan, want het was wel goed zo. “Wir haben es nicht gewusst?” Latere experimenten wezen uit dat de braaf volgzame gehoorzaamheid alleen nog maar sterker is geworden.
De neef van Sigmund Freud, Edward Bernays, werd vaak geraadpleegd in verband met zijn kennis en vaardigheden om de massa te beïnvloeden. Zo heeft hij de inkomsten van de tabaksindustrie enorm doen stijgen door het taboe van rokende vrouwen op te heffen via een simpele truc: een aansprekende foto in een krant op een bekende locatie in New York van rokende vrouwen met de sigaret als symbool van de vrijheid (namelijk de brandende toorts van het Vrijheidsbeeld). Wie kan er nou bezwaar maken tegen de illusie van vrijheid? Een paar dagen later namen andere kranten de afbeelding over en vanaf 1923 gingen ook vrouwen massaal aan de sigaret.